Als vijftienjarige maakte Maarten al een eigen tijdschrift. Op de zolder van zijn ouders bemande hij in zijn eentje de hele redactie van het opinieblaadje. Op de deur hing een papiertje met ‘redactiekantoortje’. Het tijdschrift heeft drie verschillende namen gehad en Maarten interviewde zelf mensen als Boris van der Ham, toen nog Tweede Kamerlid voor D66. Maarten had zo’n 40 abonnees – voornamelijk familie en vrienden van zijn ouders – en verkocht zijn opiniekrant bij de lokale boekhandel. “Ik had zelf wat advertenties geregeld en zo kon ik de werkzaamheden in het redactiekantoor op zolder bekostigen.”

Maarten Dallinga (1987) vertelt verhalen die ertoe doen over thema’s die mensen raken. Hij doet dit vooral door podcasts, die hij meestal van begin tot eind zelf maakt.  Tijdens zijn studie leerde hij radio maken en al veel eerder schreef hij voor de lokale krant. Maarten sprak veel verschillende mensen, leerde verhalen te maken en wil “als het even kan ook iets meegeven, eraan bijdragen dat vooroordelen weggenomen worden. Dat is altijd mijn drijfveer geweest en ook gebleven.”

Waarom wil je zo graag vooroordelen wegnemen?

Het blijft even stil. “Ik denk weleens dat het te maken heeft met mijn homoseksualiteit. Dat ik zelf dondersgoed weet hoe het is om als minderwaardig te worden gezien. Ik ben weleens uitgescholden, ook weleens bedreigd.” Het blijft weer even stil. “Of het was subtieler, gewoon een nare blik. Dat heeft zoveel impact op mij gehad, daardoor zijn die ervaringen echt een drijfveer geworden om vooroordelen weg te willen nemen. Ik realiseer me wel dat mijn impact beperkt is, maar het is wel heel fijn om als journalist iets te kunnen doen. Dus ja, ik denk wel dat het met mijn eigen ervaringen te maken heeft. Dat resulteert misschien in meer empathie, ik heb te doen met mensen die ook worden getroffen door vooroordelen.”

“Ik heb het wel te doen met mensen die ook worden getroffen door vooroordelen.”

Maarten haalde ook vooroordelen weg met de podcast Niet van de wereld, die hij maakte in opdracht van Omroep Gelderland. In deze podcast dook hij in de wereld van reformatorische christenen op de Biblebelt van Gelderland. Hij logeerde een weekend bij het gezin van Ruud en Lianne, ging op zondag mee naar de Hersteld Hervormde Gemeente in Opheusden en de Gereformeerde Gemeente in Nederland in Barneveld, strenge reformatorische kerken, en sprak met veel andere reformatorische christenen uit de omgeving. Van tevoren nam hij een abonnement op het Reformatorisch Dagblad en deed hij veel research. Maarten is zelf ook gelovig opgevoed, zij het in een heel andere stroming. Zijn opa was dominee in de gereformeerde kerk en in zijn jeugd ging hij met regelmaat naar de kerk. Nu gelooft hij niet meer, maar geloven heeft nog altijd zijn interesse.  “Op hart-niveau” staat hij er zeker nog voor open, maar de refo’s hebben hem – ondanks hun verwoede pogingen – niet kunnen bekeren.

Merk je dat je zelf soms ook nog vooroordelen hebt, of ga je er ontzettend open in? Kun je helemaal blanco zijn?

“Nee, ik heb constant vooroordelen. Zoals iedereen denk ik. Dat is een gevolg van eerdere ervaringen die je hebt gehad. Beperkte informatie die je tot je hebt gekregen en waar je misschien te veel waarde aan bent gaan hechten. Ik probeer me in ieder geval zo veel mogelijk bewust te zijn van het feit dat ik ze ook gewoon heb, die vooroordelen. Ik probeer mezelf daarin ook kritisch te benaderen en terug te kijken. Zo van: ‘Hé, laat je je nu leiden door je vooroordelen of stel je gewoon een open vraag?’ Dat soort vragen stel ik mezelf voortdurend. En soms moet ik mezelf dan ook gewoon dwingen om woorden in te slikken die voortkomen uit een vooroordeel. Dan denk ik: ‘Nee, ik moet de ander nu gewoon even laten praten.’ Dat had ik ook heel erg bij Niet van de wereld.”

“Ik vind het een belachelijke uitspraak, echt belachelijk. Ik word er bijna boos van.”

Naast het hebben van vooroordelen, vindt Maarten ook dat geen enkele journalist 100% objectief is. Op de stelling dat een goede interviewer niet gelovig mag zijn reageert hij fel: “Ik vind het een belachelijke uitspraak, echt belachelijk. Ik word er bijna boos van. Iedereen heeft normen en waarden, een levensvisie. Of je nu wel religieus bent of niet, je komt ergens vandaan en je neemt iets mee van vroeger, van je ervaringen en je overtuigingen. Het is de kunst om daar als journalist op een bewuste en zorgvuldige manier mee om te gaan.”

Later in het gesprek vertelt Maarten dat hij tijdens zijn vooronderzoek gewoon aanbelde bij huizen op de Biblebelt. Nette tuintjes, verzorgde huizen; dat vond hij er typisch ‘refo’ uitzien. “Dat was wel een vooroordeel, maar bleek ook wel te kloppen,” grapt hij. Door gewoon zomaar ergens aan te bellen bij een huis dat aan zijn vooroordelen voldeed, kwam hij de familie bij wie hij een weekend lang logeerde en alle gesprekken opnam op het spoor.

Maarten Dallinga aan zijn keukentafel in Utrecht.                                                                                                                          

Bij Niet van de wereld waren er genoeg mogelijkheden om kritische vragen te stellen, zegt Maarten. Hardop nadenkend zegt hij dat die dan misschien wel voortkomen uit vooroordelen, maar dat dat ook niet per se erg is. Vooroordelen kunnen ook functioneel zijn als je ze open op tafel legt en ze onderwerp van gesprek maakt. Van de mensen in Niet van de wereld dacht Maarten dat ze misschien wel heel zwaarmoedig en saai zouden zijn, maar dat bleek niet waar. Wat wel waar bleek, was dat ze heel serieus met hun geloof bezig zijn, een grote vrees hebben voor de hel en vaak op grote afstand staan van niet-refo’s en – misschien wel het belangrijkste – dat ook refo’s inconsequent zijn en niet altijd doen wat ze willen uitleven.

In de podcast komt een duidelijk voorbeeld van inconsequentie voor. Jij Daar-leider Evert doet lacherig wanneer het gaat over een jongere die geweld gebruikt tegen journalisten. De journalist in Maarten gaat ‘aan’: “Ik dacht, hier gebeurt iets heel bijzonders. Ik wil hem tot het gaatje bevragen. Ik was me er ook van bewust dat dit voor hem slecht zou kunnen uitpakken en dat hij heel veel kritiek zou kunnen krijgen. Daarom gaf ik hem ook de ruimte om zijn verhaal te doen en zijn visie te delen. Dat was zoeken naar een evenwicht. Dat vond ik zelf ook echt een heel waardevol moment.” Lachend: “Ja, want het was ook gewoon echt een mooi verhaal.”

Is het moeilijk om dan de balans te bewaren tussen het maken van een mooi verhaal en het respecteren van de privacy van de geïnterviewde?

“Voor mij gaat dat samen. Ik ben niet een journalist die dingen maakt waarbij mensen boos in de telefoon gaan hangen, omdat ze vinden dat ik niet respectvol te werk ben gegaan. Dat zou ik ook heel vervelend vinden en ik denk ook niet dat je daar dan heel veel mee bereikt. Ik ben meer van de zachte aanpak. Soms moet je wel kritisch zijn en doorvragen, maar daarbij moet je wel de verbinding houden met de ander, omdat het gesprek dan veel meer diepgang krijgt. Wanneer het een soort verhoor wordt, kruipt de ander steeds meer in zijn schulp. Daarbij maak ik wel onderscheid tussen mensen die veel of weinig media-ervaring hebben of veel of weinig verantwoordelijkheid dragen, behalve dan voor zichzelf.”

In de praktijk paste Maarten dit toe bij het gesprek met Evert. Hij beet zich erin vast en liet Evert er niet zo makkelijk vanaf komen, maar hij gaf Evert ook de gelegenheid een reactie te geven via audio toen hij de ruwe montage hoorde. In die reactie is te horen hoe Evert spijt heeft en met zichzelf in het reine moest komen. Een rauw, eerlijk beeld.

Dat rauwe, echte en documentaire karakter kenmerkt het werk van Maarten Dallinga, inmiddels een ervaren journalist en podcaster. Hij heeft nog veel verhalen te vertellen en werkt hard aan nieuwe projecten. Zijn kracht zit in het horen van het echte verhaal, het luisteren naar mensen die anders misschien niet gehoord zouden worden. Dat belooft wat.