Macro-economie is terug op de voorgrond, de afgelopen jaren is macro-economie steeds prominenter in het nieuws gekomen. De coronacrisis, geopolitieke spanningen en de inflatieschok hebben ervoor gezorgd dat economie niet langer een droge, academische aangelegenheid is, maar een onderwerp dat breed leeft. In restaurant Dauphine, onder het hoofdkantoor van het Financieele Dagblad in Amsterdam, spreek ik met Marijn Jongsma (55), macro-economieredacteur bij het FD. Over het schrijven over het ongrijpbare maar toch uiterst belangrijke economische wereldje, verwoordt hij: “Het voorspellen van de economie is volstrekt onmogelijk.” Maar toch komt Marijn met zijn werk in de buurt.
Je hebt algemene economie gestudeerd in Groningen. Hoe ben je uiteindelijk financieel verslaggever geworden?
“Na mijn studie deed ik een project over de mogelijke groei van de arbeidsmarkt in de noordelijke provincies door een toename van de glastuinbouw. Dat was tijdelijk, dus ik moest op zoek naar iets anders. De arbeidsmarkt was begin jaren negentig slecht, veel vrienden van mij waren werkloos. Mijn broer zei toen: ‘Ze zoeken mensen bij De Telegraaf, het FD en het AD. Stuur gewoon een paar brieven.’ Bij het AD kreeg ik de brief terug met het advies eerst een journalistieke opleiding te volgen, bij De Telegraaf mocht ik op gesprek, en van het FD heb ik nooit meer wat van terug gehoord!” lacht Marijn.
Waarom koos je uiteindelijk voor de financiële journalistiek?
“Ik wilde begrijpen hoe de wereld werkt. Economie is zo complex dat je het nooit volledig doorgrondt, maar journalistiek helpt je dichterbij te komen. Wat ik ook leuk vond, was de combinatie van mijn journalistieke werk met mijn economische achtergrond. Dat zie je vaak in de journalistiek: als je je specialiseert in een niche, krijg je meer bronnen en leer je het vak sneller.”
Kijk je ‘s ochtends als eerste naar de beurskoersen?
“Niet meer. Toen ik op de beleggersredactie werkte, was ik veel met de markten bezig. Nu schrijf ik over macro-economie, waarin markten slechts een onderdeel van het grotere verhaal zijn.”
Hoe zou je je schrijfstijl omschrijven?
“Dat is lastig om voor mezelf te zeggen, maar ik probeer altijd vragen te stellen in mijn artikelen. Wat is de oorzaak van een bepaalde situatie? Hoe is het zover gekomen? Wat speelt er nu? Ik probeer altijd de lezer te betrekken door zulke vragen op te werpen en ze daarna te beantwoorden. Het gaat om het verduidelijken van complexe kwesties op een manier die ook begrijpelijk is voor mensen die er niet dagelijks mee bezig zijn.”
Denken we sinds de herverkiezing van Trump anders over macro-economie? Is het weer ‘sexy’ geworden?
“Absoluut, macro-economie is weer in de spotlight gekomen. Ik denk zelf dat de coronacrisis, de energiecrisis, en de oorlog in Oekraïne de macro-economie weer sexy hebben gemaakt. En daar kon Trump niks aan doen, Biden zat toen aan het roer. Ook centrale banken, die jarenlang geen focus kregen, staan nu in de schijnwerpers. Maar dit komt ook door de nauwe combinatie met geopolitieke spanningen, zoals de relaties tussen de VS en China, die maken het extra relevant.”
Marijn Jongsma: “Ik heb t gevoel dat rond die groep een aura hangt van hoe kunnen we rijk worden met niets doen?” (Beeld: BNR)
Over Trump gesproken, tijdens zijn eerste termijn zat jij als plaatsvervangend algemeen hoofdredacteur bij de Telegraaf, waar je ook hebt gezeten als chef Financiën en -buitenland. Hoe verschilt de financiële afdeling van De Telegraaf van het FD?
“De Telegraaf heeft een bredere aanpak, terwijl het FD zich specialiseert. Bij het FD kan iemand zich puur op monetair beleid richten, terwijl journalisten bij De Telegraaf een bredere portefeuille hebben.”
Over de Telegraaf zijn de meningen verdeeld, waarom denk je dat de financiële stukken in De Telegraaf zo goed ontvangen worden door lezers?
Jongsma deelt een anekdote: “Sjuul Paradijs (toenmalig hoofdredacteur) koos af en toe voor een wat wildere opening, hij bracht het wat frivoler. En toen zei hij een keer tegen mij: ‘Jullie bij de financiële Telegraaf, jullie moeten vooral de saaie, degelijke verhalen blijven maken.’”
De Telegraaf voert soms campagne voor of tegen iets, maar andere kranten doen dat ook
Hij legt uit: “Dat was ook de opdracht die wij meekregen, snap je? Maar vooral het schrijven voor de binnenlandpagina’s was een goede leerschool. Als je onduidelijke dingen schreef, of jargon, dan werd je daar keihard op aangesproken.’
“Ik werk er niet meer, maar ik voel toch af en toe de noodzaak om De Telegraaf te verdedigen.” Hij geeft aan er ook genoeg kritiek op te hebben. “Maar ik heb geen behoefte de krant publiekelijk te evalueren. Wat ik wel wil benadrukken: Je moet je niet laten misleiden door een wilde opmaak of grote koppen. Ja, De Telegraaf voert soms campagne voor of tegen iets, maar andere kranten doen dat ook alleen vaak subtieler, snap je?”
Merk je dat er een nieuw, jonger publiek geïnteresseerd is in dit soort onderwerpen, bijvoorbeeld door de opkomst van finfluencers?
“Ja, je ziet dat veel mensen zich nu meer bezighouden met beleggen en financiële vraagstukken, vooral door de pandemie. Maar ik heb niet veel met de finfluencers, vooral de FIRE-beweging (Financial Independence, Retire Early). Ik heb t gevoel dat rond die groep een aura hangt van hoe kunnen we rijk worden met niets doen?”
Jij vertelde 8 januari bij de FD Dagkoers dat inflatie hoog blijft. Maar een maand later op 3 februari, schrijf je dat inflatie harder daalt dan verwacht en uitkomt op 3.3%. Alles kan elk moment omslaan durf je dan nog wel een voorspelling te doen?
“Lager dan verwacht, maar nog steeds te hoog. Los daarvan: ik denk dat het van groot belang is dat je, als je iets schrijft, aangeeft waar het vandaan komt. Je moet nooit dingen als absolute waarheid opschrijven; het voorspellen van de economie is volstrekt onmogelijk. Maar je kunt wel aangeven waar deskundigen denken dat het naartoe gaat, en hoe ze tot die conclusie komen. Dat is relevant, want er wordt beleid op gebaseerd. Denk aan de rentebesluiten van de ECB.’
zodra wij schrijven dat het een drama is op de beurs, zie je de boel weer aantrekken
Beurzen zijn het moeilijkst te voorspellen ik heb het zo vaak meegemaakt. Als beursredacteur heb je dan een groot verhaal: Bloedbad op de beurs… en dan komt een beetje de journalistengrap: zodra wij schrijven dat het een drama is op de beurs, zie je de boel weer aantrekken. Dat is echt vaak zo.”
Wat zijn de belangrijkste uitdagingen bij het kiezen van onderwerpen voor een artikel?
“Het gaat niet om het kiezen van het onderwerp, want de grote kwesties dienen zich vanzelf aan. De kunst zit in het ontdekken van de verbanden en het begrijpen van de achterliggende oorzaken en gevolgen. Het is een zoektocht naar antwoorden, en ik moet het eerst zelf begrijpen voordat ik het aan mijn publiek kan uitleggen. Het gaat altijd om het vinden van de juiste balans: gedetailleerd, maar toch begrijpelijk voor een breed publiek.
Wat in de journalistiek ook heel belangrijk is – en zeker voor jonge journalisten – is om met mensen te praten. Ga gewoon met mensen koffiedrinken, bel ze op. Er komt niet altijd direct iets uit, maar als je praat met mensen die veel weten over een bepaald onderwerp, hoor je vaak dingen waar je zelf nog niet aan had gedacht.”
