Een opvallende, passieve vorm van de wereldwijde strijd voor dierenrechten doet voorbijgangers op straat stilstaan. Het artistieke aspect van deze acties fascineert mensen en trekt wereldwijd de aandacht. Kunst en protest lijken ook in Nederland een gouden combinatie te zijn.
Deelnemers aan de Cube of Truth in Tilburg vormen een gemaskerd vierkant met schermen waarop de ‘waarheid over dierenleed’ wordt getoond.
Het is een bewolkte zaterdag, half twee ‘s middags. Op het Pieter Vreedeplein in Tilburg vormt zich een groep mensen, allemaal in het zwart gekleed. Het winkelend publiek lijkt zich van hen nog weinig aan te trekken, maar dat zal snel veranderen.
Twee uur: de maskers gaan op, laptops en tablets aan en zestien mensen vormen een vierkant. Als standbeelden blijven ze staan, met in hun handen de schermen en teksten die ze hebben meegenomen. Een aantal ongemaskerde outreachers verspreiden zich over het plein, klaar om voorbijgangers aan te spreken en hun onvermijdelijke vragen te beantwoorden. Dit is het: de Cube of Truth is begonnen.
“Zijn dat die hackers? Nee toch?” vraagt een oude vrouw aan haar man, doelend op de Guy Fawkes-maskers die de activisten dragen. “Nee,” stelt hij haar gerust, “volgens mij is het iets tegen discriminatie.” Al snel komt een outreacher op hen af met het antwoord: het is een protest tegen dierenleed. “Hebben jullie wel eens gezien wat er met die kuikentjes wordt gedaan?” is de eerste vraag die hij stelt. Zowel de vrouw als haar man schudden hun hoofd.
Op de schermen die de Cube-activisten vast hebben, worden stille filmpjes getoond van dierenleed. Normaal nog met sfeermuziek op de achtergrond, maar die is er vandaag even niet. Beelden van slachthuizen, dierenmishandeling en meer komen voorbij. “Het is moeilijk om naar te kijken, maar het is de realiteit”, vertelt de outreacher het stel. Wat volgt is een gesprek volgens de socratische methode over het veganisme, wat inhoudt: vragen blijven stellen, mensen forceren na te denken over hun eetpatronen.
“Confronteren, dat is de bedoeling”, zegt Margaret Gerrits, zelf voor het eerst deelnemer aan een Cube. Ze is eigenaresse van de Nobele Hoeve, een stichting die zich inzet voor educatie op het gebied van dieren- en mensenwelzijn. Ook vangt ze dieren op, waaronder de stier Bram die ze bijna een jaar geleden van de slacht redde. “Ik sprak een jongen van een jaar of twintig die tranen in zijn ogen had na het zien van zo’n filmpje. Aan alles was te zien dat hij zich nu pas realiseerde hoe erg het met sommige dieren gesteld is. Hij wilde geen vlees meer, zei hij, en dat voelde oprecht. De waarheid is hard, maar soms helpt dat juist.”
Een kind bekijkt een van de filmpjes. Jonge kinderen mogen alleen met toestemming van hun ouders en onder begeleiding zo dichtbij komen.
Margaret is trouwens niet de enige nieuwkomer vandaag. Ook Jasmijn de Vries, een jonge pedagogisch medewerker, staat voor de eerste keer in een Cube. Na een uurtje neemt ze even pauze. “Soms was het wel even frustrerend als twee mensen voor me stonden te kijken naar het filmpje. Ik wilde dan met ze praten over wat ze zagen, maar dat mag natuurlijk op dat moment niet.”
Outreachen vindt Jasmijn leuker. Dankzij de verwondering die de activisten opwekken, is het voor haar makkelijk om op mensen af te stappen. “Wat ik vooral aan ze mee wil geven, is: eet veganistisch, maar gebruik ook shampoo, make-up en dat soort dingen die niet op dieren zijn getest. En leer dat aan je kinderen! Vlees is in onze tijd niet meer de toekomst, maar kinderen wel.” Ooit hoopt ze dan ook een geheel veganistische kinderopvang op te richten, maar voor nu draagt ze op deze Cube-manier haar steentje bij.
De meerderheid van de Cubers in Tilburg is net als Jasmijn en Margaret onervaren. Maar ook al zijn protestacties in de vorm van een Cube of Truth in ons land nog niet zo wijdverspreid, toch zijn ze mondiaal al een bekend fenomeen. De organisatie erachter, Anonymous for the Voiceless, begon twee jaar terug in Melbourne, Australië, maar heeft inmiddels al meer dan vierduizend demonstraties voor dierenrechten wereldwijd opgezet. Allemaal zonder enige vorm van agressie.
Dat is volgens Stella Bezemer, een jonge activiste en de ‘leider’ van deze Tilburgse Cube, precies waarom dit beter werkt dan een boze protestmars of campagne. “Wij stappen niet op je af van ‘hoi, jij moet veganist worden’. We laten mensen juist naar ons toe komen en praten pas met ze als ze een teken van interesse geven.”
Stella wijst naar het masker van een van de Cube-leden. “Voorbijgangers vragen me wie we zijn en wat de mensen in het vierkant doen, juist omdat ze opmerkelijk stil zijn. Dan leg ik uit dat het een metafoor is: zij praten niet omdat dieren geen politieke stem hebben, en ze dragen die maskers zodat hun identiteit vervaagt. De dieren die ons voedsel worden, hebben namelijk ook geen identiteit in onze maatschappij.”
Stella met haar masker en bord.
Het is de artistieke vorm die mensen van een afstand fascineert en ze dichterbij trekt, waarna de outreachers hun werk doen. Ook Shilberson Lourens bekijkt de Cube van een afstandje en wordt aangesproken. “Ik vind het wel moeilijk om dichterbij te komen, want die filmpjes zijn zo heftig”, bekent hij. Ja, dit leed kan eigenlijk zo niet en hij vindt het belangrijk dat activisten het laten zien, en ja, eigenlijk wil hij wel meehelpen. “Maar ik vind kip zo geweldig, ik ben echt je stereotype black guy”, lacht hij. Toch belooft Shilberson een documentaire over dierenleed te gaan bekijken en op te zoeken wat de vegan challenge inhoudt. De outreacher geeft hem nog een kaartje met nuttige informatie mee.
Elke persoon die ze kunnen overtuigen om het veganisme uit te proberen of er eens serieus over na te denken, tellen de activisten als een kleine overwinning. Na drie uur te hebben geprotesteerd, gaan de maskers af en leggen ook de outreachers het werk neer.
Stella gaat bij iedereen langs en telt het aantal successen op. Het resultaat: vandaag zijn er 95 mensen gewonnen voor het serieus nadenken over veganisme of zelfs het proberen ervan. Dat is reden voor gejuich! “Volgende maand weer?” vraagt ze de groepsleden. Jazeker, volgende maand weer. In Tilburg, maar straks ook in Den Bosch, Leiden, Amsterdam, noem maar op. Als het aan de activisten ligt, is er volgend jaar geen stad zonder Cube meer. “Zolang er vlees wordt gegeten, gaan we door. Die dieren verdienen beter en wij verdienen beter. In ieder mens dat door ons na gaat denken, zit de kans om de wereld een klein stukje beter te maken.”
