Steeds meer cd-winkels moeten de deuren sluiten. Ook in Leiden. Platenzaak Velvet Music houdt zich nog steeds staande. Het geheim? “Gepassioneerd platen verkopen, dat is wat wij hier doen. We vinden het leuk om mensen te inspireren.”

Het is voor de eigenaren van platenzaken de laatste jaren niet makkelijk geweest. In het digitale tijdperk zijn streamingdiensten en platformen zoals iTunes en Amazon dé manier geworden om muziek aan de man te brengen. Daarom staan er steeds meer cd-winkels leeg. Cijfers van het CBS wijzen uit dat het aantal vestigen van cd- en dvd-winkels in Nederland in de laatste 10 jaren van 815 naar 245 is gedaald. Dat is een landelijke daling van wel 70 procent. Binnen Zuid-Holland was dit een daling van 65 procent.

Maar niet alle platenzaken laten zich van de kaart vegen. In tegenstelling tot Free Record Shop, de keten die in 2014 definitief failliet ging, lijkt het Velvet Music voor de wind te gaan. Sinds de opening van de eerste winkel in Leiden in 1990 hebben ze er dertien vestigingen bij gekregen. Het succes, ligt volgens mede-eigenaar en verkoper Mark Siera, aan het assortiment en de sfeer. Twaalf jaar werkt hij bij Velvet Music in Leiden, en heeft ondertussen een goed beeld van waar het bij andere zaken fout ging.

Muziek op maat

“Als je op zoek bent naar een plaat van Bob Dylan, dan staan ze er bij ons allemaal, niet alleen de hits”, legt hij uit. “Wij richten ons op de muziekliefhebber, niet de top-40-luisteraar. Dat is waar het bij Free Record Shop misging: ze hadden wel alle hit-cd’s maar geen één cd van the Beatles. Daarnaast gingen ze ook energydrankjes en games verkopen. Alles wat wij verkopen is gericht op popcultuur. Bij ons kan je naast cd’s en lp’s ook boeken kopen, maar dan wel over Andy Warhol of the Rolling Stones.”

Het is kwart over tien ’s ochtends en nog rustig voor een zaterdag in de Velvet Music. Een paar mannen struinen langs de lange rijen met cd’s en platen. Vanuit elke hoek van het pand kijken de gezichten van bekende popartiesten je aan. Aan het plafond bungelt een opblaasbare zeppelin, compleet met bandlogo. Er is bijna té veel om naar te kijken.

Collega Sara, ook al zeven jaar werkzaam bij Velvet Music, haakt in: “Gepassioneerd platen kopen, dat is wat wij hier doen. We vinden het leuk om mensen te inspireren.” Mark knikt. “Mensen vragen vaak om advies aan ons. Dan raad ik drie dingen aan, en daar gaan ze ook echt mee naar huis. Spotify biedt je muziek aan op basis van algoritmes. Dan is het veel moeilijker om muziek buiten je eigen interessegebied te leren kennen.”

Hij onderbreekt zijn verhaal om zich te buigen naar een klant, die met een koptelefoon op een cd van Benjamin Clementine aan het luisteren is. “Hij was een straatzanger, wist je dat?” zegt hij enthousiast. Het gesprekje duurt een paar minuten, waarna de klant met twee cd’s de winkel uit loopt.

Geen dubbeltje op zijn kant

Vanaf half een wordt het drukker. De groep zaterdagshoppers bestaat vooral uit veertigplussers, met hier en daar een paar twintigers en enkele senioren. Mannen van middelbare leeftijd zijn verreweg in de meerderheid. Zij zijn ook de groep die met de meeste artikelen voor de kassa staan.

Volgens Mark heeft dit te maken met geld: “Deze groep heeft het meeste te besteden. Vrouwen van middelbare leeftijd ook natuurlijk, maar zij komen over het algemeen vaker en geven minder tegelijk uit. De mannen komen een keer per maand en rekenen gelijk een hele stapel af.”

Dat de portemonnee niet gesloten blijft is ook in de rest van Nederland te merken.  De muziekindustrie blijft de laatste jaren groeien, blijkt uit cijfers van het NVPI. In 2016 steeg de totale omzet 23% ten opzichte van het jaar daarvoor. In 2017 kwam daar nog eens 8,5% bij. De cd-verkoop blijft dalen, maar wordt deels gecompenseerd door de heropleving van vinyl. De omzet van de platenverkoop groeide in 2017 met 21%.

Kunstwerk

De hernieuwde interesse in vinyl doet het ook goed voor de omzet van Velvet Music. Ook al is die de laatste jaren wat gedaald, de platenverkoop blijkt toch redelijk te compenseren voor de teruglopende verkoop van cd’s. De winkel is daar dan ook op aangepast: al verkocht Velvet Music altijd al platen, nu neemt deze vorm van muziek de helft van de winkel in beslag. Daarmee trekken zij de aandacht van platenliefhebbers zoals Viktor (18).

Hij is een echte platenverzamelaar en grote Beatles-fan, met zo’n honderd lp’s in zijn collectie. “Platen kan je vasthouden en op display zetten. De hoes alleen al is een kunstwerk.” Toch heeft ook Viktor een Spotify account, geeft hij schoorvoetend toe. De reden is simpel, maar praktisch: “Met Spotify kan ik muziek onderweg luisteren, dat kan niet met analoge muziek.”

Liever iets speciaals

Dat het streamen van muziek steeds populairder wordt, is dan ook niet te ontkennen. Streaming levert een aandeel van wel 65% van de totale markt, en 93% van de digitale markt. De digitale markt was vorig jaar goed voor een omzet van 55,4 miljoen euro, een stijging van bijna 25% ten opzichte van 2016. Toch blijft er een groep bestaan die zich helemaal niet bezighoudt met streamingdiensten.

Jaap (52) heeft liever al zijn muziek analoog. “In de winkel zie je wat je koopt. Dat vind ik nog steeds het prettigst.” Dat je met een Spotify-account voor een tientje per maand onbeperkt muziek kan luisteren, vindt hij niet aantrekkelijk. “Ik wacht altijd tot de prijs van de nieuwe cd’s een beetje is gezakt. Eens in het half jaar ga ik naar de winkel en haal ik wat ik wil hebben. Gemiddeld geef ik zo’n veertig euro uit per keer. Het hoeft dus geen dure hobby te zijn.”

Lida (67) gaat om een andere reden naar de winkel. “Als ik op zoek ben naar iets speciaals, dan kom ik bij Velvet Music. Ik vind het belangrijk om speciaalzaken te steunen. Het kost veel geld en zorg om de winkel er zo mooi uit te laten zien, en dat ondersteun ik graag.”

Lokale faam

Om vier uur staat de winkel volgepakt met mensen die de Nederlandse blueszanger Oscar Benton komen zien zingen. Samen met een gitarist speelt hij een akoestische set ter promotie van zijn nieuwe album: “I am back.” Een paar vrouwen van middelbare leeftijd filmen het optreden met hun smartphones. Een groepje mannen zingt de tekst van een Muddy Waters cover mee.

Na afloop is het druk bij de kassa. Zo blijken instore events goed voor de omzet, maar ook om de sfeer levendig te houden. “Op social media promoten we dit soort events. Het is belangrijk om het contact te houden met klanten”, zegt Mark.

De webshop loopt ook “aardig” maar toch moet Velvet Music het vooral hebben van de winkelede meute op straat. Dit komt mede door de ruimte van het pand volgens Mark. “De winkel is vrij groot en dat zijn mensen niet gewend. Ze lopen langs en stoppen om even te gaan kijken. Ook hebben we een soort regionale functie. In Boskoop zit geen platenzaak, dus dat publiek komt ook hierheen.”

Gemiddeld gezien ziet Mark zo’n vierhonderd bezoekers op de drukste dag van de week: zaterdag. Het is dan ook niet gek dat hij inmiddels een bekend gezicht is bij lokale muziekliefhebbers. “Als ik in Leiden over straat loop dan ben ik de hele tijd bezig met mensen begroeten. Ik kom ze overal tegen.” Hij lacht. “Maar dat is juist wat we willen bereiken. We willen dat mensen voelen dat de winkel er voor hen is.”