In de wereld van de media en journalistiek is de carrière van Ruud de Boer (1970) een boeiende reis vol opmerkelijke wendingen. Wat begon als hobby, groeide uit tot een lange carrière. Als vrijwilliger bij de ziekenomroep in Delft zette hij zijn eerste stappen, om uiteindelijk als radionieuwslezer bij de NOS te belanden. Maar Hilversum was niet zijn ideale wereld. Nu is De Boer al bijna twintig jaar journalist bij de regionale omroep RTV Rijnmond in Rotterdam. “Ik heb gesnoven aan Hilversum en ik moet eerlijk zeggen dat ik de sfeer bij een regionale omroep wel gemoedelijker vind.”
In een gezellig café ontmoet ik Ruud de Boer voor het eerst. En dat is best gek, want onze omroepen werken regelmatig samen. Hij werkt als professional bij RTV Rijnmond, ik als vrijwilliger bij de lokale omroep RTV Lansingerland en af en toe bundelen onze omroepen de krachten samen. Ik hoor dus regelmatig zijn naam voorbijkomen op onze redactie en ben nieuwsgierig geworden naar hem en zijn verhaal. De sfeer is ontspannen en na wat informeel gebabbel steken we van wal.
Na je vrijwilligerswerk bij de ziekenomroep in Delft begon je carrière in de media bij Stadsradio Rotterdam en Stadsradio Den Haag. Wilde je radio maken of wilde je journalist worden?
Nou, ik ben eigenlijk per ongeluk eerst geluidstechnicus geworden. Na de havo probeerde ik nog even een technische opleiding, maar belandde per toeval als geluidstechnicus in Hilversum. Tegelijkertijd was ik nog steeds actief bij de Stadsradio. Toen ik bij de omroep in Den Haag werkte, dacht ik op een gegeven moment dat ik meer wilde dan alleen maar plaatjes aankondigen. Ik wilde nieuwslezen!
Samen met Stadsradio Rotterdam en Amsterdam werd er toen een kleine nieuwsdienst opgezet. Die nieuwsdienst werd uiteindelijk overgenomen door het ANP en zo ben ik in 2000 min of meer vanzelf bij het ANP terechtgekomen als nieuwslezer. Ik heb daar een jaar gewerkt, naast mijn vaste baan als geluidstechnicus. Daarna heb ik bij de NOS aangeklopt en mocht ik het een keertje proberen als nieuwslezer.
Kun je je herinneren hoe die eerste keer daar voelde?
Ik kan me die dag nog zó goed herinneren. Ik klapte volledig dicht, het ging echt helemaal mis. Na zessen was er maar één nieuwslezer voor alle zenders. Dus voor Radio 1 tot en met Radio 5. Ik hoorde de technici van alle zenders tegelijk roepen: “Zit je klaar?” Zit je klaar? Zit je klaar?” Daarna werd het stil en dacht ik: “Oh nee, nu ben ik aan de beurt.” Het ging niet goed, maar ik heb me erdoorheen geworsteld. Toen ik later weer de redactie op liep, zeiden ze dat ze mij nog één kans gaven. Dus een uur later las ik weer het nieuws en die keer ging het perfect. Daarna ben ik daar als freelancer aan de slag gegaan.
Je hebt dus een paar jaar als freelancer gewerkt bij de NOS, voordat je een contract kreeg bij RTV Rijnmond. Dat betekende een overstap van een landelijke omroep naar een regionale omroep. Was dat een moeilijke beslissing?
Ja, dat was zeker een lastige beslissing. De NOS is natuurlijk een zeer gewilde plek, maar RTV Rijnmond bood me de kans om ook een eigen programma te presenteren en dat vond ik aantrekkelijk.
Ruud de Boer aan het werk. Foto: Rutger Hillenaar
Is de cultuur bij een regionale omroep ook anders dan bij een landelijke organisatie?
Ja. Ik heb gesnoven aan Hilversum en ik moet eerlijk zeggen dat ik de sfeer bij de regionale omroep wel gemoedelijker vind. Hilversum wordt heel erg gezien als de “heilige graal”, maar ook daar is soms gedonder en worden mensen teleurgesteld. Het is een plek waar je tegen moet kunnen.
Landelijke omroepen worden inderdaad vaak gezien als de “heilige graal” in de mediawereld. Jij zit nu al twintig jaar bij de regionale omroep. Heb je er bewust voor gekozen om niet meer terug te keren?
Nou, ik ben wel een paar keer gevraagd om weer op gesprek te komen en ik denk dat ik het ook wel kan. Maar er zijn nog veel anderen die het ook kunnen, dus ik maak mijzelf geen illusies. En wat ik echt het voordeel van regionaal vind, is dat je veel dichter op de huid en op de verhalen van mensen zit. Bij een regionale omroep zijn er gewoon veel meer mogelijkheden. Ik zit bij RTV Rijnmond niet vast in een hokje, ik mag radio én tv maken. Ik mag daar uitstapjes maken en dingen proberen. Ik heb daarom ook echt een leuk pakket bij Rijnmond, er zijn hier veel meer mogelijkheden.
Ook vond ik de NOS destijds een best wel in zichzelf gekeerde organisatie. ‘Wij zitten in Hilversum en wij bepalen wel wat het nieuws is’, was de gedachte. Als je kijkt naar journaals in de jaren ‘80 beginnen ze bijna allemaal met het nieuws uit het buitenland en pas als vierde of vijfde bericht komt er eens een nationaal bericht voorbij. Dat is eigenlijk pas sinds de komst van Hart van Nederland veranderd. Toen kreeg de NOS door dat mensen het nieuws van dichtbij belangrijker vinden dan het ver-van-mijn-bed nieuws. Tuurlijk moet dat buitenlandse nieuws ook, maar moet dat verre nieuws als eerste? Ik vond van niet.
Het lijkt erop dat de NOS nu meer aandacht heeft voor binnenlands nieuws en RTL Nieuws meer gericht is op buitenlands nieuws.
Dat klopt! De NOS staat nu veel meer in de maatschappij dan dertig jaar geleden, maar dat was dus niet altijd zo. Neem bijvoorbeeld Rotterdam, alles werd vanuit Hilversum en Amsterdam bepaald en ze hadden daar geen idee wat er in de regio Rotterdam gebeurde. En daar gebeurde stiekem misschien wel meer dan dat ze dachten. Op een gegeven moment besloten ze om een correspondent in Rotterdam te stationeren. Ze vroegen zich af: “Wat gebeurt daar eigenlijk?” Dat hadden ze tot dan toe niet door.
Hilversum wordt heel erg gezien als de “heilige graal”, maar ook daar is soms gedonder
Denk je dat regionale omroepen ooit belangrijker kunnen worden dan landelijke omroepen?
Ik denk dat we uiteindelijk naar een model zullen gaan dat lijkt op de BBC of het Zweedse model, waar regionale redacties onderdeel zijn van een nationale publieke omroep. Zelfs de lokale omroepen in Engeland maken deel uit van de BBC.
Maar is dat een goed idee? Nu hebben regionale en lokale omroepen zoveel eigen zeggenschap. Dat verlies je misschien, die eigen inspraak.
Dat is een gevaarlijke vraag die je nu aan mij stelt. Ik denk dat je uiteindelijk inderdaad wel wat originaliteit verliest, want je gaat onderdeel uitmaken van eenzelfde bedrijf. Maar de journalistiek en de productie daarvan moet wel ergens van worden betaald he? Dus, als we blijven vasthouden aan dertien afzonderlijke omroepen met elk hun eigen administratie en technische afdelingen kost dat veel geld en zo komen we niet verder.
Samenwerking lijkt de toekomst te zijn. We zien het nu al gebeuren, bijvoorbeeld bij de NPO waar veel omroepen samengaan. Ik heb geen glazen bol, het kan nog alle kanten opgaan. Maar je ziet nu de trend dat het meer richting samenwerking gaat. Zelfs de regionale omroepen werken samen bij het aanschaffen van systemen. Dat lijkt goed te werken.
Maar zou jij het wat vinden, als Rijnmond uiteindelijk onder de NOS zou vallen?
Kijk, Rijnmond was altijd al eigenwijs. Want al die omroepen gingen vroeger allemaal Radio 1 na doen en Rijnmond deed echt zijn eigen ding. Daar vond iedereen wat van, maar ja we waren toen wel echt fucking populair. Dus ja, gaat die glans er dan af? Misschien wel. De NLPO ( Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen, red.) zegt ook: als elke gemeente zijn eigen omroep wil blijven houden dan komen we geen stap vooruit. Ook zij willen alleen regionale omroepen en af van de lokale. Anders blijf je zitten klooien.
Rijnmond deed zijn eigen ding. En daar vond iedereen wat van, maar ja we waren toen wel echt fucking populair
Laten we het hebben over jouw succes als journalist. Je hebt een vast contract en je hebt je eigen programma’s. Wat is er nodig om het te maken in de journalistiek? Is dat misschien toch die arrogantie waarvan ze zeggen dat je dat nodig hebt in Hilversum?
Ik ben van nature een persoon die zegt: laat mij mijn dingetje maar doen. Maar je ontdekt gaandeweg dat diegene met de grootste bek meer kans maakt. Je moet in dit wereldje echt in jezelf geloven. Dus geloof in je eigen kunnen en dat is niet altijd even leuk, want het maakt mensen soms best een beetje vervelend. Die zelfverzekerdheid begint al wanneer je een compliment krijgt over iets wat je hebt gemaakt. Zeg gewoon “dankjewel” en wees niet te bescheiden, anders kom je er niet. Je moet trouwens ook een bepaalde ijdelheid hebben.
Ruud de Boer tijdens het interview. Foto: Laura Dofferhoff
Hoort die ijdelheid niet gewoon bij mensen die op tv komen, anders ga je dat werk niet doen toch?
Dat denk ik wel, ik kijk mijn eigen werk op tv ook terug. Laatst zag ik bijvoorbeeld een plukje haar dat gek zit, dus nu zit ik daar heel erg op te letten. Dat kan ijdel overkomen, maar als verslaggever sta jij wel mooi met je gezicht voor de camera. De regisseur of de eindredacteur niet, ik sta er straks. Het is ijdelheid die moet kunnen vind ik. Je geeft jezelf bloot op tv, dus kritisch zijn op jezelf mag. Je moet een middenweg zien te vinden tussen arrogantie, ijdelheid en zelfverzekerdheid.
Komt die ijdelheid er ook bij kijken omdat de concurrentie hoog is? Je hoort vaak dat er veel geroddeld wordt bij omroepen.
Roddelen is omroep eigen. Daar moet je tegen kunnen, het is een continue competitie. Als journalist ben je altijd met elkaar aan het concurreren, maar het moet wel leuk blijven. In het begin vond ik dat heftiger dan nu, ik sta er anders in. Je moet anderen namelijk ook wat gunnen vind ik. Zet die trots af en toe opzij en zeg: “Chapeau, dat heeft die ander goed gedaan.” Vervolgens kun je dan bedenken hoe je dat resultaat zelf kunt bewerkstelligen.
Roddelen is omroep eigen. Daar moet je tegen kunnen, het is een continue competitie
Als ik het even op mezelf mag betrekken, ik ben denk ik iets te bescheiden. Ik moet dus arroganter worden om het in de journalistiek te overleven?
Ja! Je moet gewoon zeggen: here I am! Kijk, het is een raar vak. Want je zoekt als tv-en radiojournalist bewust het podium op zodat mensen naar je gaan kijken en naar je gaan luisteren. Waarom zou je dat in godsnaam willen doen? Er moet iets inzitten en tuurlijk het vak is mooi, maar je moet ook zo eerlijk zijn dat er ook een stuk exposure bij komt kijken. Waarom denk je dat er zoveel mensen vlogs maken op YouTube en op TikTok filmpjes maken? Mensen willen gezien worden. Het is alleen de manier waarop. Ik bedoel, ik zou niet gezien willen worden in een realitysoap, maar ik wil wel worden gezien als journalist. Ik wil een boodschap uitdragen. Dat podium opzoeken is eigenlijk een hele rare narcistische trek. Maar daar hoeven wij ons niet voor te schamen. Anderen doen dat ook.
Tot slot, heeft u nog tips voor studenten die de media in willen?
Ik vind dat er een nieuw vak moet komen en dat heet: omroeppolitiek. Dat wil zeggen dat je altijd rekening moet houden met het feit dat er soms managers zijn die over jouw programma’s of onderwerpen gaan beslissen. Daar moet je tegen kunnen. Mij gebeurt het mij soms ook nog. Wapen je daar tegen, want het vervelende van dit beroep is dat de mensen in dit beroep het met passie doen. Je wordt daardoor persoonlijk geraakt door de keuzes, wees daarop voorbereid. Niet iedereen kan tegen die omroeppolitiek. Laat je niet te snel uit het veld slaan. We zijn altijd zo gewend om direct naar collega’s te kijken, maar wees ook trots op wat je zelf al bereikt hebt.
