Freek Jansen was van kinds af aan al verzot op voetbal, speelde in de jeugdelftallen van de Graafschap en NAC Breda en werkt inmiddels alweer bijna twaalf jaar voor Voetbal International (VI), waar hij als clubwatcher Ajax en het Nederlands elftal op de voet volgt. In dit interview vertelt hij over zijn studentenleven, zijn ervaringen binnen de voetbalwereld en hoe deze zijn blik op de voetbalwereld hebben beïnvloed, maar vooral over hoe hij geniet van het voetbal.

Hoe ben je bij VI terechtgekomen?

“Ik speelde eerst bij de Graafschap en toen bij NAC, dat was op het moment dat ik in Tilburg ging studeren aan de school voor journalistiek. Daar hebben ze me denk ik een stuk of vijf keer gezien, ik was veel te druk bezig met voetballen en het studenten leven, het was helemaal niet zo streng met punten en limieten dus je had een redelijk vrij leven.

Johan Derksen had toen een keer een lezing bij NAC, daar was ik bij en hij hoorde via via dat ik journalistiek deed. Hij zei toen ‘als je klaar bent met studeren en voetballen, laat het me weten want we kunnen nog wel mensen gebruiken die op een bepaald niveau gevoetbald hebben.’

Toen was ik klaar met mijn opleiding in Tilburg, en dacht ik ‘wat moet ik doen, wat wil ik nou’. Toen ging ik de opleiding media en journalistiek doen in Rotterdam, en herinnerde ik me dat gesprek, dus toen dacht ik ‘laat ik anders een keer een brief sturen naar VI.’ Ik stuurde mijn brief in oktober dus ik was nog maar net begonnen met mijn master. Een dag later kreeg ik een telefoontje dat ik langs mocht komen en weer een dag later had ik een contract getekend per 1 januari 2007. In die tijd was dat heel normaal, want in die tijd was de economie zo dat iedereen mensen wilde hebben, dus waar je ook een brief naartoe stuurde, iedereen wilde je hebben. Dat is heel anders dan nu twaalf jaar later, nu moet je bijna bedelen om een stageplek bij sommige redacties. Bij VI was het meer zo van ‘spring in het diepe en bewijs je maar’, daar gaven ze meer om dan dat iemand daadwerkelijk een diploma had.”

Is het ooit een serieuze overweging geweest om profvoetballer te worden?

“In principe wel. Bij de Graafschap en NAC speelde ik in het tweede. Dus het is niet ver weg, maar tegelijkertijd merkte je dat ik niet echt de wil had om te halen. Ik vond het voetballen heel leuk, maar ik vond het net zo leuk om te studeren en vooral het studentenleven, dat vond ik nog het leukst van allemaal.

Ik woonde op kamers met 30 gasten in één huis in Tilburg, en die gingen allemaal naar beneden de kroeg in als ik weer naar de trainingen moest. En dan kwam ik van trainen terug en dan ging ik vaak in een keer door naar die kroeg. Dus ja voor een speler van achttien jaar die wil doorbreken was dat niet echt een basis waarvan je denkt ‘dat is goed’. Dus ik had er wel vrede mee hoor, toen ik bij NAC wegging kon ik naar andere clubs in de Jupiler League, maar daar had ik allemaal geen behoefte aan, dus toen ben ik gewoon bij de amateurs gaan voetballen.”

Zat daar het verschil denk je? Je hebt bijvoorbeeld nog met spelers als Klaas-Jan Huntelaar gespeeld, natuurlijk een naam die het wel enorm gemaakt heeft in de voetballerij.

“Ja, daar zit wel het verschil, vooral bij NAC merkte ik dat. Ik studeerde en daarvan waren er nog een paar anderen, maar de meesten (Julian Jenner, Anouar Diba) dat waren jongens, die waren al helemaal op het voetbal gefocust. Die moesten en zouden profvoetballer worden en ik wilde gewoon lekker leuk leven, een studenten leven hebben en dat voetballen dat zag ik wel. Op een gegeven moment slaat het dan wel door. En ik was ook niet de allerbeste hoor, dus het is niet dat als ik alles op voetbal had gegooid dat ik het dan gehaald had. Ik vond het gewoon prima zo, ik merkte dat ik het ook leuker vond om in de collegezalen met studenten op te trekken dan de gasten van mijn voetbalteam. Dus het was gewoon voor mij perfect zo.”

Uiteindelijk heb je dus een carrière opgebouwd bij VI. Is dit (clubwatcher Ajax en Oranje) wat je hoopte te bereiken het moment dat je VI binnenkwam?

“Het gekke, en dat is in mijn voordeel en misschien ook wel in mijn nadeel, is dat ik redelijk ambitie loos door het leven ga en dat ik er eigenlijk nooit mee bezig ben. Ik kwam bij VI en ik dacht eigenlijk ‘nou leuk, leuk over voetbal schrijven en veel bekenden tegenkomen’. En zo ging het eigenlijk allemaal op een natuurlijke manier. Mij werd ook al vrij snel aangeboden om PSV te gaan volgen, maar dat wilde ik niet want ik vond het veel leuker om bij allemaal verschillende clubs te komen. Dat was vrij opvallend want in dat wereldje schijnt het heel normaal te zijn om een topclub te willen volgen, terwijl ik die ambitie eigenlijk ook niet had.

Ik ging er ook helemaal niet vanuit dat ik twaalf jaar later nog steeds bij VI zou werken, want in onze generatie switch je toch zo ongeveer elke vijf jaar van baan. Maar goed ik zit er nog steeds en dat geeft toch aan dat ik nog steeds gewoon heel erg naar mijn zin hem en dat is voor mij het belangrijkste. Ik heb zoiets van als ik morgen gewoon echt geen zin meer heb, dat het me eigenlijk niet meer leuk lijkt, nou dan ga ik iets anders doen. Dat ik het leuk vind, dat is de belangrijkste drijfveer. En qua carrière maken heb ik nooit echt een bepaald beeld gehad van welke kant ik zou opgaan.”

Je zegt dat je al vrij snel een baan als clubwatcher van PSV kreeg aangeboden en hebt afgeslagen, omdat je veel liever naar meerdere clubs toeging. Je bent later echter wel als clubwatcher gaan werken, je hebt onder anderen ADO gevolgd en je volgt nu Ajax en het Nederlands elftal. Waar is dan die switch gekomen?

“Ik heb vanaf het begin eigenlijk allerlei clubs gevolgd, het begon met Helmond Sport, de Graafschap en MVV. Dat was mijn allereerste pakket twaalf jaar geleden, dat vond ik hartstikke geweldig. Ik denk dat ik in de tussentijd serieus bijna elke eredivisieclub wel gevolgd heb. Groningen en Roda niet, maar verder kom ik een heel eind: Willem II, NAC, Utrecht, ADO, Heerenveen. En dat vond ik echt heel leuk, het leukste pakket vond ik zelf Utrecht, ADO en de Graafschap. Het leukste vond ik altijd die afwisseling, de ene week zat je bij ADO – Willem II, een week later zat je bij Heracles – Heerenveen.

Op een gegeven moment zo’n vijf jaar geleden toen wilde Simon Zwartkruis (destijds Ajax & Oranje watcher VI red.) een wat meer vrije rol en wat andere dingen gaan doen, dus toen kwam Ajax ook vrij. En toen werd er ook wel een beetje een beroep op me gedaan, van het zou wel heel fijn zijn als je het zou willen oppakken. En toen dacht ik ook, het gaat ook niet om mij en ik vond het ook wel leuk, het was niet alsof het een ramp was om het te doen. Het is wel heel anders, één club volgen ten opzichte van meerdere clubs.

Het zou wel leuk zijn als Ajax of het Nederlands elftal een keertje écht zouden presteren. Want Ajax volg ik sinds 2014 echt zelf (het seizoen daarvoor samen met Simon Zwartkruis), en het Nederlands Elftal volg ik sinds de thuiswedstrijd tegen IJsland. Ajax heeft sindsdien geen prijs meer gepakt en Oranje heeft geen eindtoernooi meer gehaald dus het zou mooi zijn als daar verandering in komt.”

Ajax heeft dan geen prijs weten te winnen, maar vanuit journalistiek oogpunt lijkt me dat er toch genoeg te beleven viel. Bijvoorbeeld afgelopen zomer met Hakim Ziyech, die eigenlijk vanaf april al riep ik ga weg bij Ajax, en die dan tegen alle verwachtingen in uiteindelijk toch blijft.

“Dat is een beetje het verschil, als dit gebeurt bij ADO dan neemt iedereen het voor lief. Maar bij Ziyech is het natuurlijk een heel ander verhaal. Ik spreek Hakim ook geregeld buiten het veld en hij heeft dan zelf ook meerdere keren gezegd ‘ik ga weg’. En dat gaat dan van ‘ik ga zeker weg’ naar ‘ik ga misschien weg’ naar ‘misschien blijf ik toch’. Er kwam geen verbetering en uiteindelijk is hij dus toch gebleven.”

Dat lijkt me toch raar een speler waarvan jij zelf ook overtuigd bent, die gaat weg, die dan uiteindelijk toch blijft.

“Dat is ook zo, veel spelers die laten het toch nog een beetje in het midden, van ‘misschien als een buitenkans zich voordoet’. Maar Hakim is zo resoluut geweest, die heeft bij Excelsior – Ajax geroepen ‘dit wordt mijn laatste wedstrijd’. Bij het WK geroepen ‘na het WK zien ze me niet meer terug in Amsterdam’. Nou ja als een speler er zo heilig van overtuigd is en daarna komt een Roma langs en dan krijg je ook mee dat Roma een bod heeft gedaan, dan denk je ook ‘Roma heeft zoveel geld dat kan niet meer mis’. En dan merk je uiteindelijk ook dat de voetballerij zo raar kan lopen dat het gewoon niet door kan gaan.”

Dan zit je uiteindelijk op de transfer deadline dag, hartstikke rustig een gesprek met hem te voeren.

“Dat geeft ook wel aan hoe opportunistisch en misschien ook wel onvoorspelbaar de voetballerij is. Dat is misschien ook wel de reden dat ik er na twaalf jaar nog steeds in werk, dat je van tevoren nog zoveel kan uittekenen en kan verwachten, maar dat uiteindelijk dingen toch anders lopen.”

Je had het er net over dat Ajax sinds je de club volgt eigenlijk geen prijs heeft gepakt, wat is, dat buiten beschouwing gelaten dan het mooiste voetbal moment dat jij met Ajax hebt meegemaakt?

“Ik vond die EL-potjes geweldig hoor, die in Lyon en Gelsenkirchen. Dan sta je daar op het laatst, de deadlines van alle kranten zijn geweest en dan sta je bijna staand die slotfase te volgen. Ja weet je dan kunnen ze het hebben over objectiviteit (en dat bestaat volgens mij helemaal niet in de journalistiek), maar op dat moment ben je gewoon totaal niet objectief hoor. Bij Schalke uit en bij Lyon uit dan hoop je uiteindelijk maar één ding en dat is dat Ajax verder gaat. En dat hoopt iedereen, dat hoopt elke journalist want het is natuurlijk veel leuker om te berichten over die finale (Ajax – Manchester United) in Stockholm dan dat daar Manchester United – Lyon was geweest, want dan waren wij daar allemaal niet geweest en jij ook niet. Dus dat seizoen onder Bosz, dat vond ik het leukste.”

Zijn dat ook de mooiste momenten die je hebt meegemaakt in je hele carrière?

“Nou… nee ik vind het sowieso moeilijk om te zeggen wat de mooiste wedstrijd is die ik heb meegemaakt want ik heb zoveel meegemaakt. Maar de mooiste duels vind ik de nacompetitie en dan echt de duels om promotie degradatie, want daar komt veel meer bij kijken dan een prijs winnen. Daar gaat het echt om banen op het spel, om clubs die in eeuwige rouw gedompeld worden of juist in euforie. Ik heb Cambuur – Roda, Roda – Cambuur, Cambuur – Roda meegemaakt. Dan reed ik naar Friesland, drie dagen later naar Limburg en weer drie dagen later weer naar Friesland. En een hele invasie van supporters mee en dat waren geweldige wedstrijden gewoon. Dan hoeft het voetbal niet eens goed te zijn, maar er is zoveel spanning, zoveel emotie en er staat zoveel op het spel.

Ik heb ADO – Groningen en Groningen – ADO meegemaakt dat werd twee keer 5-1 en toen kwamen er strafschoppen, ook waanzinnig om te ervaren. Ook bijvoorbeeld de promotie van de Graafschap tegen Almere, dat was ook echt tot de allerlaatste seconden loeispannend. Ik heb het geluk dat ik vaak bij van die absolute climax wedstrijden ben geweest.”

Je kon het mooiste moment in je carrière niet noemen, maar je was ook Ajax watcher ten tijde van het incident met Nouri, dat lijkt me dan misschien wel het moeilijkste moment uit je carrière.

“Ja, dat is nog steeds het dieptepunt. Ik was daar ook bij tijdens het trainingskamp, je hebt dan eigenlijk de hele week contact met die gasten en ook met hem. En dan gebeurt dat daar en in het begin is het zo’n surreëel beeld wat je daar meemaakt je denkt dan misschien iets van een enkelblessure, maar het duurt dan maar. En alles wat zich die middag afspeelde dat was wel echt een groot dieptepunt.”

Je gaf al aan dat je eigenlijk niet echt een connectie had met Ajax of Amsterdam van kleins af aan, is dat gevoel versterkt de afgelopen jaren?

“Nou kijk ik ben natuurlijk wel opgegroeid in de jaren ’90 dus iedereen was bij ons voor Ajax. Ik ben opgegroeid in het oosten van het land, en Ajax was natuurlijk groot onder van Gaal. Eigenlijk was elk weldenkend kind voor Ajax, maar ik niet want ik was voor de Graafschap. Maar nee ik had dus nooit echt een connectie.

Maar dat merk je ook wel als je zolang in de voetballerij werkt: Ajax, PSV of Feyenoord dat maakt me echt helemaal niet uit en dat meen ik echt. Het is net voor mij is het puur wat het mooiste voetbalt, waar ik het meeste mee heb of waar de meeste voetballers spelen waarmee je het meeste contact hebt. Bijvoorbeeld Jens Toornstra dat is gewoon een hele goede vriend van mij, die ken ik al een jaartje of tien en die gun ik het allerbeste. Die speelt bij Feyenoord, maar als die morgen een transfer maakt naar PSV dan gun ik hem bij PSV het allerbeste. Ik heb eerder zo’n gevoel, dan dat ik heb van Ajax moet winnen of PSV moet winnen.”

Freek Jansen, clubwatcher van Ajax en Oranje voor Voetbal International. Foto: Bademba Barrie.

Je zei het jaar na het laatste kampioensjaar van Ajax ben je de club gaan volgen. Dan zit je in je tweede seizoen bij Ajax, als de Graafschap supporter en dan zit je bij de Graafschap – Ajax. Hoe heb je die wedstrijd beleefd?

“Dat is eigenlijk wel een mooi verhaal want dat seizoen hadden we vanaf maart een probleem, want degene die PSV volgde die kon PSV niet meer volgen en er moest natuurlijk wel iemand PSV volgen. Ik zat natuurlijk bij Ajax en Simon (Zwartkruis red.) had ook een verleden en ze zeiden een van jullie twee moet het doen. Toen ben ik het gaan doen. Dus in die maanden ben ik tijdelijk geswitcht naar PSV. Ik zat dus bij die wedstrijd in Zwolle (PEC Zwolle – PSV red.) nietsvermoedend, achteroverleunend want Ajax werd kampioen. Toen zat ik naast iemand van Langs de Lijn en kreeg ik dus door wat er daar in Doetinchem (de Graafschap – Ajax red.) gebeurde. Nou dat was zo onwaarschijnlijk gek, dat ging nergens over. Het eerste wat ik dacht was ‘kut’. Het was natuurlijk leuk voor de Graafschap, maar ja wat het nou voor de Graafschap betekende… als Ajax die middag had gewonnen had ik het ook dikke prima gevonden. Sterker nog dat was beter geweest voor VI, want er was al een deal geweest dat er zoveel Ajax kampioensspecials verkocht zouden worden. Voor mij persoonlijk was het beter geweest want ik had gewoon rustig in mijn auto naar huis kunnen rijden en een rustige avond beleefd, kortom voor iedereen. Maar ja Ajax werd geen kampioen, PSV werd kampioen dus ik heb de hele nacht door moeten werken want al die Ajax specials die konden de prullenbak in. Dus dat was een krankzinnige climax.”

Hoe betrokken ben je bij de Graafschap als supporter?

“Van alle 38 clubs is de Graafschap de club waar ik het meeste mee heb, maar dat komt ook omdat er mensen lopen die ik nog ken, dus ik gun ze het allerbeste. Ik kan het heel goed scheiden hoor, ook als ik Ajax de Graafschap zie is het niet zo dat ik dan voor de Graafschap speciaal op de tribune zit, want ook bij de Graafschap heb je door de jaren heen mensen met wie je wel klikt en wie je niet klikt. Kijk vorig jaar had je bijvoorbeeld dat de Graafschap dan promoveerde, maar ook als ze niet waren gepromoveerd dan was het niet alsof ik zwaar teleurgesteld was. Het supporterschap dat geldt voor iedereen die al een tijdje actief is… dan gaat het hele supporterschap ervan af.

Een collega die vergeleek het een keertje met Mickey Mouse, als kind vind je Mickey Mouse geweldig alleen zodra je weet wie in het pak van Mickey Mouse zit en je ziet die man elke dag, dan wordt Mickey Mouse minder leuk voor jou. En zo is het met voetbal ook, de Graafschap is mijn club hartstikke leuk, maar als ik dan zie wat er daar door de jaren mis is gegaan en welke dubieuze figuren daar rond hebben gelopen, dan heb je veel minder met zo’n club. Je weet gewoon heel erg wat er achter de schermen gebeurt en dan kijk je gewoon heel anders naar een club, dat heb ik niet alleen bij de Graafschap maar dat heb ik ook bij Ajax, ADO of bij Utrecht. Je hebt er toch een ander gevoel mee dan dat je alleen de wedstrijden in het weekend ziet en meer niet.”

Hoe beleef je dat dan bij Oranje? Dat is natuurlijk net anders want dat is geen club dus niet alle mensen en functies zijn hetzelfde.

“Met Oranje heb ik natuurlijk nog nooit een eindtoernooi meegemaakt en op zo’n eindtoernooi ben je natuurlijk al helemaal voor Oranje, maar bij Oranje hoop je natuurlijk niets anders dan dat ze winnen. Maar ook daarin geldt het. Je hebt natuurlijk ook een periode gehad met Blind dat er echt van alles misging, dan ging die assistent weer weg en dit ging weer mis en dat ging weer mis. Dan hoop je natuurlijk alsnog dat ze winnen, maar als ze dan niet winnen dan kun je dat ook een beetje verklaren. Wel is het zo dat het voor VI en voor alles en iedereen gewoon beter is als Oranje een eindtoernooi haalt en ver komt op een eindtoernooi, dus dan ben je wel gewoon vol voor Oranje.”

Je gaf al aan je gaat vrij ambitie loos door het leven, is er dan niets wat je persoonlijk nog hoopt te bereiken in je leven?

“Ik vind voetbal gewoon ontzettend leuk, ik vind het ontzettend leuk om te volgen. Ik had ook nooit zoiets van ik móet Ajax volgen, of PSV, Feyenoord of Oranje. Dus nee ik heb eigenlijk geen idee.”

Een eindtoernooi met Oranje misschien?

“Ja, dat is een goeie. Een eindtoernooi met Oranje zou ik heel leuk vinden, al helemaal omdat ik dat natuurlijk twee keer niet heb meegemaakt. Dus dat zou ik wel heel mooi vinden.”