Heleen Van Lier (37) is al ruim twaalf jaar internetredacteur bij de Volkskrant. Toch zegt ze binnenkort haar vaste baan bij de DMG-media krant vaarwel. Toen ze pas begon was ze de Volkskrants eerste sociale media redacteur, nu beschrijft deze zichzelf als een ‘internetdino’. Maar ze behoudt haar liefde voor de bruisende energie op redactie: ‘’Ik hou van de energie die hangt rondom start-ups of beginnende redacties. Er heerst een gevoel van ‘alles kan’.’’

In het rumoerige café dichtbij Amsterdam Centraal steekt Van Lier van wal. Geanimeerd vertelt ze hoe ze na haar studie communicatiewetenschappen aan de Rijksuniversiteit van Groningen, begon met de master Journalistiek en Nieuwe Media in Leiden.

‘’Wij waren de eerste lichting,’’ vertelt ze, terugdenkend aan haar studietijd, ‘’het programma was nieuw en er waren nog geen hele strakke richtlijnen.’’ Dat was onder andere te merken aan het contact tussen de docenten en studenten: ‘’Als ik niet aanwezig was bij een college werd ik door een docent opgebeld: ‘Hé Heleen, we zitten op je te wachten, kom je nog naar het college?’’

’Als ik niet aanwezig was bij een college werd ik door een docent opgebeld: ‘Hé Heleen, we zitten op je te wachten, kom je nog naar het college?’

Daarnaast was de studie ook heel vrij in het type journalist waartoe je werd opgeleid: ‘’Het was niet zo dat we allemaal de (traditionele) printjournalistiek in moesten. Er was ook ruimte voor andere, nieuwere vormen van journalistiek.’’

Gelukkig voor Van Lier, want haar interesse heeft altijd al gelegen op het gebied van internetjournalistiek.  Deze drang naar online media bracht haar ook bij haar eerste stage: Pitch. Pitch, was een online magazine waarbij directe lezersparticipatie centraal stond. ‘’Na vier of vijf edities werd de stekker eruit getrokken. Er waren problemen met de investeerder, maar het was ook lastig  om iedere keer goede kwaliteit lezersinput te vinden.’’

Zonder stage en nog altijd op zoek naar meer journalistieke ervaring, trok de toenmalige studente de stoute schoenen aan: ‘’Eerder in het studiejaar waren we op bezoek geweest bij de Volkskrant en ik dacht: waarom niet? Dus toen heb ik ze opgebeld.’’ En met succes, ze kon stage komen lopen bij de internetredactie. Hier leerde ze veel over het vak en ontwikkelde ze haar passie voor het internet.

Na haar stage ging Van Lier reizen. Terwijl ze zich onderdompelde in de Aziatische cultuur, kreeg ze een telefoontje van de Volkskrant. Een van de redacteuren ging met zwangerschapsverlof, of Van Lier wilde komen invallen gedurende die maanden.

Internetdino

Een kans die ze niet links laat liggen en zo begint Van Lier enthousiast aan haar carrière bij Volkskrant. Enthousiasme dat wordt gezien, want niet veel later krijgt ze een vast contract aangeboden. Daarmee begint ze aan een carrière die haar zou maken tot, zoals ze het zelf sarcastisch stelt, een heuse ‘internetdino’.

In het begin was de internetredactie grotendeels ondergeschikt aan de printredactie, maar met de nieuwe internet-chef, Geert-Jan Bogaerts veranderde dat.  ‘’We waren in een hoek weggestopt, maar toen Geert-Jan chef werd, voelde het alsof de internetredactie eindelijk serieuzer genomen werd.’’ Toch zouden er eerst nog flink wat veranderingen plaats moeten vinden voordat de Volkskrant de ‘digital first’-krant van tegenwoordig zou worden.

Zo vinden er veel verhuizingen plaats binnen de redactie. Internet gaat van een ‘hoek’ naar midden op de redactie waar ze zitten in een ‘halve maan’. Iets wat bijdraagt aan de positie van het internet binnen de krant. Maar ook qua journalistieke producties verandert veel: ‘’In 2006, creëerden we de eerste ‘online’ Volkskrant. Het was een pdf’je dat de lezers dagelijks en gratis konden downloaden. Daarin stonden dan nieuwtjes van de dag, een redactioneel stuk en een stuk van de krant van de volgende dag.’’

‘In 2006, creëerden we de eerste ‘online’ Volkskrant. Het was een pdf’je dat de lezers dagelijks en gratis konden downloaden.’

Maar de grootste verandering moest nog komen: ‘’Toen de Persgroep de Volkskrant overnam, besloten ze dat wij samen moesten gaan werken met de internetredacties van het AD, Trouw en Het Parool.’’ Een van de gebieden, waarop de redactie van de Volkskrant hun krachten moest bundelen met de andere kranten, waren ANP-artikelen.

De Persgroep vond deze ANP-artikelen van de verschillende kranten namelijk te veel op elkaar lijken. In plaats daarvan wilde ze dat er meer gefocust werd op de onderscheidende kwaliteiten van de kranten. Deze nieuwe samenwerking zou plaats moeten vinden in Rotterdam, iets wat rauw op het dak viel bij Van Lier en haar collega’s.

Frustrerend

Met enige achterdocht verhuisde Van Lier naar Rotterdam: ‘’Er was geen internet-chef in Rotterdam en heel sporadisch kwam er iemand van de Volkskrant langs om te kijken wat we aan het doen waren. Al snel merkte ik dat ik het een hele prettige manier van werken vond. We hadden veel autonomie, konden werkervaringen delen, elkaar helpen en hadden allemaal een zelfde doel.’’

Of er sprake was van concurrentie? ‘’Onderling zeker niet, we vielen immers allemaal onder de Persgroep. Daarnaast waren wij, de Volkskrant, de nieuwsjagers en concurreerden eerder met het NOS en Nu.nl dan met het Parool, AD of Trouw.’’ Van Lier stelt dat het AD, Parool en Trouw op ander nieuws focuste zoals sport (AD), religie (Trouw), nieuws over Amsterdam (Parool).

Al snel moet Van Lier de inspirerende tijd in Rotterdam gedag zeggen, want na slechts een jaar werden zij en haar collega’s terug naar Amsterdam geroepen door de nieuwe hoofdredacteur (gestopt per 1 september 2019), Philippe Remarque: ‘’Bij de redactie in Amsterdam vonden ze dat we te veel waren afgedwaald van de kernwaarden van de Volkskrant.’’ Iets waar Van Lier zich wel in kon vinden.

‘Ze vonden dat we teveel waren afgedwaald van de kernwaarden van de Volkskrant.’

Het idee was dat er weer nauwer samengewerkt moest worden tussen print en online, binnen de Volkskrant. Een samenwerking die al langer gezocht werd, maar iedere keer moeizaam uit de verf kwam. Dat deze samenwerking tussen print en internet lastig verloopt komt volgens Van Lier grotendeels door hoe er om wordt gegaan met de internetredactie in vergelijking met de krantenredactie: ‘’Pas als er geen plek was bij de printredactie voor stagiairs of nieuwe krachten, kwamen ze bij ons terecht. Wij staken dan veel tijd en moeite in het opleiden van deze mensen, die na een jaar vaak alweer vertrokken. Mijn ego raakte er niet door gekrenkt of iets dergelijks, maar het was wel frustrerend.’’

Van Lier heeft ook het gevoel dat er bij print een andere mentaliteit heerst dan bij internet: ‘’Ik merk bij veel printcollega’s dat er een mentaliteit heerst van ‘het zal mijn tijd wel duren’. Ze geloven dat print gedurende hun carrières groter zal blijven dan het internet.’’ Van Lier gelooft juist dat internet the-place-to-be is. Ze bevindt zich graag op de plek waar het gebeurt of waar het gáát gebeuren: ‘’Ik hou van de energie die hangt rondom start-ups of beginnende redacties. Er heerst een gevoel van ‘alles kan’.’’

Bij print hangt zo’n sfeer volgens Van Lier niet, daar lijkt eerder een klimaat van ‘de gouden tijden zijn geweest’ plaats te hebben genomen. Alhoewel print altijd de overhand heeft gehad binnen de Volkskrant heeft Van Lier de afgelopen jaren de mentaliteit zien veranderen. ‘’Philippe heeft een aantal jaar geleden echt een omslag gemaakt binnen de Volkskrant door er een ‘digital first’-krant van te maken.’’ Iets wat van groot belang was volgens Van Lier. De digitalisering van de cultuur en dus ook de journalistiek is gewoonweg niet te stoppen.

Oude garde

Dat de Volkskrant nu een ‘digital first’-krant is betekent echter niet dat iedereen hier aan mee werkt. Vooral in het begin was het ook lastig om mensen om te krijgen. ‘’Er zijn nog steeds journalisten van de oude garde die simpelweg niet met internet overweg kunnen of het nut er van niet inzien. Ze begrijpen het nut van sociale media bijvoorbeeld niet. Dan is het toch moeilijk om hen bij de internetjournalistiek te betrekken, je steekt dan liever aandacht in mensen die wel een oprechte interesse hebben.’’

Alhoewel van Lier, een groot voorstander is van internetjournalistiek betekent dit niet dat ze blind is voor eventuele nadelen. Het grootste voordeel van het internet beschouwd ze ook als het grootste nadeel, namelijk: snelheid. ’Ik was en ben nog steeds wel een nieuwsjunkie, de adrenaline die je krijgt als je als eerste een scoop binnenhaalt is gewoon heerlijk. Maar snelheid is ook gevaarlijk want je kunt er onnodige fouten door maken.’’ Toch gelooft Van Lier dat dit bij de Volkskrant zelden voorkomt: ‘’Bij ons gaat gedegen, eerlijke en secure journalistiek boven snelheid.’’

Dan is het toch moeilijk om hen bij de internetjournalistiek te betrekken, je steekt dan liever aandacht in mensen die wel een oprechte interesse hebben.

Van Lier schrijft nu voor de Gids bij de Volkskrant, waarin onderwerpen zoals ‘reizen’, ‘opvoeden’ en ‘werk’ aan bod komen. Hiervoor was ze een echte nieuwsjager, maar tijdens en na haar zwangerschap veranderde er iets: ‘’Na mijn zwangerschap merkte ik dat ik emotioneler werd, ik kon bijvoorbeeld oorlogsbeelden niet meer onder ogen zien zonder emotioneel te worden. Toen wist ik dat ik niet meer zo’n echte nieuwsjunkie was als vroeger, en toe was aan iets anders.’’

Bij de Gids vond ze wat ze zocht, op het moment van schrijven is ze bezig met een stuk over digital nomads en de juridisch-economische complicaties die bij zo’n bestaan komen kijken. Toch is Van Lier van plan om haar baan op te zeggen bij de Volkskrant. Ze wil namelijk een jaar gaan reizen met haar gezin, onder andere door Azië.”Ik kan niet vast blijven werken bij de Volkskrant gedurende die tijd, maar ik blijf wel actief als freelancer.”

Ze kan wellicht ook met een gerust hart vertrekken, want er zijn al grote sprongen vooruit gemaakt op het gebied van internet binnen de Volkskrant. ‘’Er is veel veranderd binnen de krant, maar er is ook echt nog wel wat te halen als het gaat om vormgeving, tools en functies van de website.” Echter is de grootste stap gemaakt, maar de internetredacteuren zullen zich hard moeten blijven maken voor het belang van internet binnen de Volkskrant.